Tổng quan
Biến đổi khí hậu và an ninh lương thực, dinh dưỡng đang là hai thách thức lớn nhất mà nhân loại đối mặt. Tuy nhiên, một hệ thống thực phẩm bền vững không chỉ giúp phục hồi Trái Đất mà còn đảm bảo lương thực cho tất cả mọi người.
Hiện nay, hệ thống nông nghiệp - thực phẩm toàn cầu đang chiếm khoảng 1/3 tổng lượng phát thải khí nhà kính, trong khi nhu cầu lương thực tiếp tục gia tăng khi dân số dự kiến đạt gần 10 tỷ người vào năm 2050. Việc gia tăng sản lượng lương thực theo cách truyền thống thường đi kèm khai thác tài nguyên quá mức, mở rộng đất nông nghiệp, làm gia tăng phát thải và suy thoái hệ sinh thái.
Hệ thống thực phẩm cũng tiêu thụ 70% lượng nước ngọt toàn cầu, là nguồn phát thải khí mê-tan lớn, gây mất đa dạng sinh học. Đáng lo ngại, lượng phát thải từ nông nghiệp đang tăng tại nhiều nước đang phát triển, đe dọa nỗ lực chống biến đổi khí hậu.
Nếu không có các giải pháp giảm phát thải đáng kể từ nông nghiệp, các mục tiêu Thỏa thuận Paris khó có thể đạt được. Nông nghiệp cũng là nguyên nhân chính gây mất rừng, phá vỡ các hệ sinh thái quan trọng như Amazon và lưu vực Congo, đồng thời làm trầm trọng hơn biến đổi khí hậu.
.png)
CSA mang lại “Bộ ba lợi ích”
Hệ thống nông nghiệp - thực phẩm cần đồng thời thực hiện ba nhiệm vụ:
Biến đổi khí hậu và an ninh lương thực, dinh dưỡng đang là hai thách thức lớn nhất mà nhân loại đối mặt. Tuy nhiên, một hệ thống thực phẩm bền vững không chỉ giúp phục hồi Trái Đất mà còn đảm bảo lương thực cho tất cả mọi người.
Hiện nay, hệ thống nông nghiệp - thực phẩm toàn cầu đang chiếm khoảng 1/3 tổng lượng phát thải khí nhà kính, trong khi nhu cầu lương thực tiếp tục gia tăng khi dân số dự kiến đạt gần 10 tỷ người vào năm 2050. Việc gia tăng sản lượng lương thực theo cách truyền thống thường đi kèm khai thác tài nguyên quá mức, mở rộng đất nông nghiệp, làm gia tăng phát thải và suy thoái hệ sinh thái.
Hệ thống thực phẩm cũng tiêu thụ 70% lượng nước ngọt toàn cầu, là nguồn phát thải khí mê-tan lớn, gây mất đa dạng sinh học. Đáng lo ngại, lượng phát thải từ nông nghiệp đang tăng tại nhiều nước đang phát triển, đe dọa nỗ lực chống biến đổi khí hậu.
Nếu không có các giải pháp giảm phát thải đáng kể từ nông nghiệp, các mục tiêu Thỏa thuận Paris khó có thể đạt được. Nông nghiệp cũng là nguyên nhân chính gây mất rừng, phá vỡ các hệ sinh thái quan trọng như Amazon và lưu vực Congo, đồng thời làm trầm trọng hơn biến đổi khí hậu.
CSA mang lại “Bộ ba lợi ích”
Hệ thống nông nghiệp - thực phẩm cần đồng thời thực hiện ba nhiệm vụ:
- Đảm bảo an ninh lương thực,
- Thích ứng với biến đổi khí hậu,
- Giảm phát thải khí nhà kính.
CSA (Climate-Smart Agriculture) là cách tiếp cận toàn diện, mang tính hệ thống, nhằm hướng tới phát triển bền vững trong nông nghiệp trong khi vẫn ứng phó với biến đổi khí hậu.
CSA tập trung:
🔹 Tăng năng suất nông nghiệp,
🔹 Nâng cao khả năng thích ứng và chống chịu với thiên tai, thời tiết cực đoan,
🔹 Giảm phát thải từ các hoạt động nông nghiệp.
Khác với cách tiếp cận truyền thống, CSA lồng ghép các công nghệ, kiến thức, thực hành nông nghiệp bền vững gắn với ứng phó biến đổi khí hậu, đồng thời tối ưu hóa hệ sinh thái nông nghiệp.
CSA bao gồm:
CSA tập trung:
🔹 Tăng năng suất nông nghiệp,
🔹 Nâng cao khả năng thích ứng và chống chịu với thiên tai, thời tiết cực đoan,
🔹 Giảm phát thải từ các hoạt động nông nghiệp.
Khác với cách tiếp cận truyền thống, CSA lồng ghép các công nghệ, kiến thức, thực hành nông nghiệp bền vững gắn với ứng phó biến đổi khí hậu, đồng thời tối ưu hóa hệ sinh thái nông nghiệp.
CSA bao gồm:
- Giống cây trồng thích ứng khí hậu,
- Kỹ thuật canh tác bảo tồn,
- Nông nghiệp chính xác (Precision Farming),
- Quản lý nước thông minh,
- Nông lâm kết hợp,
- Chăn nuôi bền vững.
Tài chính cho CSA cần được ưu tiên
Dù chiếm 1/3 phát thải toàn cầu, lĩnh vực nông nghiệp chỉ nhận 4% tổng tài chính khí hậu, trong đó phần lớn không đến được tay nông hộ nhỏ. Việc tái cơ cấu dòng tài chính là cần thiết để hỗ trợ quá trình chuyển đổi sang nền nông nghiệp bền vững.
CSA và Ngân hàng Thế giới
Ngân hàng Thế giới đã xác định CSA là ưu tiên chiến lược trong Kế hoạch Hành động Khí hậu, nhằm thực hiện các mục tiêu Thỏa thuận Paris.
Từ năm 2016 đến nay, hỗ trợ tài chính của Ngân hàng Thế giới cho CSA đã tăng gấp 8 lần, đạt gần 3 tỷ USD/năm. Tất cả dự án nông nghiệp mới của Ngân hàng Thế giới hiện đều phải phù hợp các mục tiêu khí hậu, đưa CSA thành trụ cột quan trọng trong phát triển nông nghiệp toàn cầu.
CSA tạo ra khác biệt trên toàn cầu
- Trung Quốc: Gói vay 345 triệu USD giúp giảm phát thải từ trồng trọt, chăn nuôi; tăng hấp thụ carbon, bảo vệ đa dạng sinh học.
- Kenya, Comoros, Malawi, Somalia: Dự án 621 triệu USD giúp nâng cao khả năng chống chịu, hỗ trợ CSA, tăng năng suất lương thực.
- Pakistan: Dự án 200 triệu USD hỗ trợ quản lý nước tưới hiệu quả, tăng thu nhập nông hộ, giảm phát thải.
- Jordan: Dự án 125 triệu USD phát triển ngành nông nghiệp bền vững, tạo việc làm, tăng khả năng chống chịu biến đổi khí hậu.
Kết luận
CSA không chỉ là một xu hướng, mà là giải pháp tất yếu để xây dựng hệ thống nông nghiệp - thực phẩm bền vững, chống chịu tốt hơn với biến đổi khí hậu, đảm bảo an ninh lương thực và bảo vệ Trái Đất.
Nguồn tham khảo: World Bank – Climate Smart Agriculture Overview.
